مشکلات آموزش مجازی و چالش هایی که باید بیشتر به آنها توجه شود
مشکلات آموزش مجازی: از عدم دسترسی به تلفن همراه به دلیل مشکلات اقتصادی و فرهنگی تا رها کردن نوجوانان در بستر فضای مجازی بدون آموزش کافی برای استفاده از آن.
فراگیری ویروس کووید-۱۹ سبب تعطیل شدن آموزش حضوری در جهان شد.
با شیوع ناگهانی این ویروس در اسفند ۹۸ در ایران و تعطیل شدن تمام فعالیت های آموزشی حضوری، نظام تعلیم و تربیت با چالش جدیدی به نام آموزش مجازی روبهرو شد.
آموزش غیرحضوری و مجازی با توجه به مهیا نبودن زیرساختهای اولیه برای دسترسی و بهرهمندی افراد از این امکان سبب پدید آمدن مشکلات بسیاری برای نظام آموزشی کشور شد.
حال آنکه نیاز جدی و ضروری برای ادامه آموزش و جا نماندن افراد از تحصیل باعث شد آموزش مجازی با تمام کمبودها و نقصهایش بهصورت فوری جایگزین آموزش حضوری شود.
از اسفند ۹۸ تاکنون همچنان آموزش مجازی نتوانسته رضایت جامعه هدف خود را بدست آورد؛
چراکه مشکلات بسیار آن حل نشده باقی مانده و سبب نارضایتی معلمان، اساتید، دانشآموزان و دانشجویان شده است.
برخی از مشکلات استفاده از آموزش مجازی
سیستم آموزش غیرحضوری و استفاده از ظرفیت فضای مجازی و شبکههای اجتماعی تا پیش از فراگیری ویروس کرونا به صورت جدی و هدفمند مورد بررسی جهت امکان سنجی برای استفاده به صورت مکمل آموزش حضوری قرار نگرفته بود.
این ظرفیت بلا استفاده و بدون توجه رها شده بود.
فراگیری ویروس کرونا و در پی آن تعطیل شدن آموزش حضوری چنان سریع رخ داد که باز هم فرصت پیدا کردن راه چاره به افراد تصمیم گیرنده را نداد که پس از تعطیل شدن آموزش حضوری، آیا آموزش به طور کلی باید تعطیل شود یا راه جایگزینی وجود خواهد داشت.
تجربه ناموفق استفاده از پیامرسانهای داخلی سبب شد افکار عمومی را نسبت به فراهم شدن زیرساختهای آموزش مجازی در قالب پیامرسانها و برنامههای بومی نگران کند.
از شادی شاد تنها نامش نصیب معلمان و دانشآموزان شد
به هر طریقی که بود شاد از راه رسید تا شاید موجب شادی دانشآموزان از شروع مجدد فرایند تحصیل و آموزش شود اما از شادی شاد تنها نامش نصیب معلمین و دانش آموزان شد و این تازه شروع چالش های جدیدی بود.
برای استفاده از شاد نیاز به تلفن همراه، آنتندهی و پوشش مطلوب اینترنت و داشتن هزینه خرید بستههای اینترنت است.
متاسفانه این سه مورد هرکدام مشکل جداگانهای برای جامعه خواهد داشت؛
برخی دانش آموزان تلفن همراه نداشتند، برخی مناطق تحت پوشش شبکه های مخابراتی نیستند و برخی خانوادهها حتی توانایی خرید بسته اینترنت هم ندارند!
هر کدام از این کمبودها داستان بسیاری در پس خود دارند نداشتن تلفن همراه از مشکلات جدی بسیاری از دانشآموزان برای استفاده از آموزش مجازی است.
دولت موظف است وسایل آموزش رایگان فراهم سازد
بنا به اصل سیام قانون اساسی:
دولت موظف است وسائل آموزش وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفائی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
اما متاسفانه این امکان فراهم نشده است.
برخی خانوادهها که از توانایی مالی برخوردار بودند نسبت به خرید تلفن همراه برای دانشآموزان خود اقدام کردند؛
برخی دیگر روی به فروش سهامی آوردند که روزی برای عدالت تقسیم شده بود و سهام عدالت خود را برای تهیه تلفن هوشمند فروختند.
ولی تا اینجا قسمت خوب ماجرا بود برخی خانوادهها به دلیل موضوعات فرهنگی و خانوادگی مانع از دسترسی فرزندان خود به تلفن هوشمند شدند.
این پدیده بیشتر در بین دانشآموزان دختر مشاهده شده است که والدین آنها مانع از دسترسی آنان به تلفن هوشمند شدهاند.
مورد دیگر فقر و ناتوانی خانوادهها برای تهیه تلفن همراه برای دانشآموزان خود است که متاسفانه در پی آن شاهد چندین مورد خودکشی و اقدام به آن توسط دانش آموزان بودهایم.
هرچند هیچگاه به صورت رسمی تایید نشد که این خودکشیها به سبب فقر و ناتوانی از خرید گوشی بوده است اما قطعا تاثیر بسیاری بر این اقدامات داشته است
برخی مناطق، سرعت اینترنت کافی ندارند
آنتن دهی مطلوب، دیگر مشکل پیش روی استفاده و دسترسی به شبکه شاد و آموزش مجازی است.
برخی دانش آموزان در مناطق روستایی باید جهت متصل شدن به شبکه های مخابراتی یا به ارتفاعات منطقه بروند
یا به سختی به روستاهای همجوار و مکان های تحت پوشش تردد کنند که خطرات بسیاری برای آنها به دنبال دارد.
این مشکل تنها مختص روستاها نیست به طور مثال در شهر پلدختر قطع شدن گاه و بیگاه اینترنت داد مردم را در آورده است.
مورد بعدی تامین هزینه بستههای اینترنتی است که باز هم بسیاری از خانوادهها توانایی خرید ندارند
و عملا باعث عدم دسترسی دانش آموزان به آموزش مجازی میشود.
شاید برخی بگویند شبکه شاد رایگان است اما با نگاهی جزئی میتوان فهمید شاد پوششدهنده تمام نیازهای آموزشی نیست،
سرعت پایین و ترافیک بالا، آموزش را با کندی مواجه کرده است
و در بستر شبکه های اجتماهی مانند واتساپ همان گروههای درسی شاد تشکیل شدهاند.
مشکلات آموزش غیرحضوری: آسیبهای فضای مجازی
از این موارد که عبور کنیم و دسترسی فراهم شود،
با سیلی از افرادی مواجه خواهیم شد که بدون کوچکترین آموزشی جهت استفاده مناسب و امن از فضای مجازی در مقابل دنیای ناشناخته و بینهایتی قرار گرفته اند که در برخی مواقع میتواند بسیار خطرناک باشد.
ترکیب دنیای عجیب و ناشناخته و دانش آموزان کنجکاو و بدون آموزش، میتواند باعث بروز مشکلات و آسیبهای اجتماعی، فرهنگی و تربیتی شود.
مسئله عدم آموزش استفاده از فضای مجازی نهتنها برای دانشآموزان در نظر گرفته نشد و به آن پرداخته نشد،
بلکه بسیاری از معلمین و مدرسین نیز از آموزش لازم برای استفاده از این ظرفیت و برنامه های آموزش مجازی، آموزش کافی ندیدهاند.
گاها مشاهده شده توانایی و احاطه کامل بر استفاده از ظرفیتهای این شبکه برای آنان امکانپذیر نیست.
امید است از موضوعات و مشکلات موجود در راه آموزش مجازی درس گرفته شود و سازمانها و افراد تصمیمگیر نسبت به رفع موانع موجود مانند اقدام کنند.
نکاتی برای برقراری عدالت آموزشی مجازی
پوشش حداکثری گستره اینترنت بر تمام مناطق کشور
تامین وسایل مورد نیاز دانش آموزان بدون دغدغه و تحمیل هزینههای سنگین آن بر خانوادهها
آموزش و بهروز سازی دانش معلمان و اساتید جهت استفاده از برنامههای آموزشی مجازی
آموزش استفاده مناسب و کاربردی از فضای مجازی به نوجوانان و دانشآموزانی که برای اولین بار به دهکده جهانی ورود میکنند
اینها از نکات مهمی است که اگر دغدغه برخورداری مناسب و کاربردی تمام آحاد جامعه از آموزش مناسب در بستر فضای مجازی را داریم باید به آن توجه ویژه شود.
Peyman Shamsi, journalist
پایان پیام/